Αγαπητοί φίλοι συνέλληνες αυτή την στιγμή αντιμετωπίζουμε δύο κύρια προβλήματα. Το πρώτο είναι η πολιτική ελίτ που μας κυβερνάει εναλλασσόμενη στην εξουσία με την ψήφο σας (έχω 15 χρόνια να ψηφίσω) η οποία είναι μια συμμορία που θα έκανε και τον Μπαρμπαρόσα να ξυρίσει το μούσι του. Δεν επιθυμώ να επεκταθώ άλλο σε αυτό, ίσως σε μια άλλη ευκαιρία.
Το δεύτερο πρόβλημα είναι η κρίση χρέους σε συνδυασμό με τα ελλείμματα που δημιουργούμε κάθε χρόνο. Γνωρίζετε βέβαια πως το έλλειμμα κάθε χρόνου δημιουργεί αυτόματα μια νέα ανάγκη δανεισμού.
Έτσι το Ελληνικό κράτος χρειάζεται κάθε χρόνο για να συνεχίσει να λειτουργεί, στη παρούσα του μορφή, δανεισμό για να αναχρηματοδοτήσει τα ομόλογα που λήγουν τη τρέχουσα χρονιά και για να καλύψει το έλλειμμα της χρονιάς.
Θα έρθω σε μελλοντική ανάρτηση να αναλύσω και να προτείνω σχέδιο για το έλλειμμα. Σήμερα θα ασχοληθώ με την αναχρηματοδότηση του χρέους που απλά δεν λύνετε με καμία από τις προτεινόμενες στα ΜΜΕ πιθανές λύσης. Ούτε με επιμήκυνση, ούτε με κούρεμα (haircut), για τον απλούστατο λόγο πως το συσσωρευμένο χρέος είναι τόσο μεγάλο που ακόμα και αν καταφύγουμε σε μια ή και στις δύο αυτές λύσης το επιτόκιο με το οποίο θα αναγκαζόμασταν να συνάψουμε νέα δάνεια για αναχρηματοδότηση ακόμα και μέρους του παλαιού δανεισμού μας θα καταστρέψει το μέλλον και των εγγονιών μας. Για τα παιδάκια μας δε το συζητώ αυτά τα φροντίσαμε καλά!
Μία λύση μόνο μπορεί να μας κράτηση σε συνδυασμό με μια πολιτική κατάρρευση του σημερινού συστήματος και την αντικατάσταση του με ένα πραγματικά δημοκρατικό σύστημα που λειτουργεί για να εξυπηρετεί τον πολίτη και όχι τον εξουσιαστή του
Η μαγική λοιπόν λέξη είναι perpetual bond ή ελληνιστή ομόλογα που ισχύουν στο διηνεκές. Αυτά τα ομόλογα δε λήγουν ποτέ και πληρώνουν κουπόνι-τόκο στο διηνεκές. Ας αποφασίσουμε λοιπόν μονομερώς (ξέρω εδώ γελάτε) να μετατρέψουμε όλο το χρέος μας σε perpetual.
Τι σημαίνει αυτό για το μέλλον μας:. Βασικά σημαίνει ότι θα πληρώνουμε τους τόκους για τα δάνεια που έχουμε εκδώσει χωρίς όμως να έχουμε το πρόβλημα της αναχρηματοδότησης που ανέρχεται τα επόμενα χρόνια σε πολλές δεκάδες δις ευρώ.
Ακόμα θα μπορούμε να συντηρούμε ένα δημόσιο χρέος με τα χαμηλά επιτόκια της περασμένης δεκαετίας και όχι να βρεθούμε σε λίγα χρόνια με το ίδιο ή μεγαλύτερο χρέος που μετά την αναχρηματοδότηση θα επιβαρύνετε με πολύ μεγαλύτερο επιτόκιο.
Ακόμα σημαίνει πως θα αναζητούμε κεφάλαια μόνο ίσα με το ετήσιο έλλειμμα του κράτους, πως θα το κάνουμε αυτό θα προσπαθήσω να το αναλύσω σε άλλη ανάρτηση άλλα και αυτό είναι πρωτίστως θέμα πολιτικής.
Να δούμε όμως τι σημαίνει μια τέτοια εξέλιξη και για τους ‘κακόμοιρους’ τους δανειστές μας.
Θα ξεχωρίσω τους δανειστές σε δύο κατηγορίες. Αυτούς που στα βιβλία τους αποτιμούν τα ομόλογα στην αρχική τους αξία (στην τιμή που τα αγοράσανε) και σε αυτούς που τα αποτιμούν με τη μέθοδο mark to market δηλαδή στην τρέχουσα τιμή τους στην αγορά ομολόγων.
Οι πρώτοι θα συνεχίσουν να τα αποτιμούν χωρίς να εγγράψουν ζημίες ενώ εάν πηγαίναμε σε κούρεμα θα αναγκαζόντουσαν να γράψουν ζημιά. Ακόμα θα αποφύγουν την πώληση τους γιατί έτσι θα αναγκαστούνε να εγγράψουν τη ζημιά από το κλείσιμο της θέσης. Αν παρόλα αυτά επιθυμούν να κλείσουν τη θέση είναι σίγουρο πως θα βρουν υποψήφιους αγοραστές άλλους από την ΕΚΤ η οποία όπως πάει σε λίγο θα της ανήκουμε όλοι μας. Γιατί θα βρουν αγοραστές θα το εξηγήσω λίγες γραμμές πιο κάτω.
Πάμε τώρα στους ομολογιούχους που αποτιμάνε με την μέθοδο mark to market.
Για αυτούς η ζημιά έχει ήδη με την κατάρρευση της αγοράς Ελληνικών ομολόγων (αύξηση του spread). Αυτοί ή έχουν κρατήσει τα ομόλογα μέχρι σήμερα ή βρέθηκαν σε αδυναμία λόγω margin call να τα πουλήσουν. Όσοι τα έχουν κρατήσει ενδιαφέρονται για τη μη περεταίρω κατάρρευση των τιμών τους στην αγορά ομολόγων.
Η κοινή αγωνία όλων των παραπάνω είναι πια αν θα μπορέσουν να πληρωθούν την ονομαστική αξία των χρεογράφων τους στην ημερομηνία της λήξης τους.
Ας δούμε τώρα αν μια τέτοια απόφαση θα έκανε τα Ελληνικά ομόλογα ελκυστικά σε αγοραστές στο μέλλον. Θα χρησιμοποιήσω απλά μαθηματικά αλλά και ένα βασικό παράδειγμα για να το εξηγήσω, όποιος ειδικός στην οικονομετρία ας κάνει την μελέτη του και ας την μοιραστεί μαζί μας.
Ας πούμε τώρα ότι είστε ένας broker ομολόγων στο City. Ο πελάτη σας, το ταμείο παλαιστών σούμο, θέλει να του επενδύσετε 100 ευρώ σε ομολογίες. Εσείς ξέρετε πως ο πελάτης είναι μακροπρόθεσμος γιατί που να κουνηθούνε αυτά τα παιδιά. Ακόμα τρέμετε στην ιδέα να χάσετε τα λεφτά τους γιατί θα έρθουν να σας πλακώσουν.
Έχετε λοιπόν δύο επιλογές. Από τη μία τα ομόλογα uber alles των φίλων μας τον Γερμανών και από την άλλη τα ομόλογα μιας χώρας που τη λένε Ελλάδα που την είχατε επισκεφτεί μικρός αλλά από το πιόμα δε θυμάστε τίποτα.
Ανοίγετε ένα εξελόφυλλο να δείτε τη προσφέρουν τα δύο ομόλογα.
1) Οι γερμανοί δίνουν 3% (τα νούμερα στρογγυλοποιημένα) και τη σιγουριά πως όσο υπάρχει πετρέλαιο να τσουλάνε τα αυτοκίνητα θα έχουν να αποπληρώσουν.
Οπότε σε 10 χρόνια θα προσφέρουν στο πελάτη σας 100 ευρώ στη λήξη και ακόμα 30 ευρώ σε τόκους σύνολο 130.
2) Οι Έλληνες δίνουν 10% τόκο δηλαδή 100 ευρώ και ότι πιάσετε στην αγορά για να πουλήσετε. Θυμηθείτε πως τα έχετε αγοράσει κοντά στα 50 (spread 10%+ επιτόκιο αναφοράς). Αρκεί να βρείτε μια τιμή πάνω από τριάντα για να έχετε την απόδοση των Γερμανών. Θα βρείτε; Οπωσδήποτε γιατί στο τριάντα τα ομόλογα θα έχουν απόδοση 15% και θα διπλασιάζουν το κεφάλαιο κάθε 5 χρόνια, οπότε σε δέκα χρόνια θα δίνουν 200ευρώ μόνο από τόκους και ας μην αγοράζει κανείς τότε τα Ελληνικά ομόλογα ούτε με ένα ευρώ. Αυτό θα αντιστοιχούσε σα να πουλάνε τότε οι Γερμανοί ομόλογα με κουπόνι 10%.
Ας μη κάνουμε όμως τέτοιε προβολές στο μέλλον.
Σα καλός broker καλείτε στο Τόκιο να μιλήσετε στους πελάτες σας και για να έχετε το κεφάλι σας ήσυχο τους λέτε:
Ή σας παίρνω Γερμανικά ομόλογα με 3% για 15 χρόνια οπότε στη λήξη θα έχετε το κεφάλαιο 100, αν δε πέσουν έξω οι Γερμανοί (συμβαίνει και στις καλύτερες οικογένειες και άλλα 45 από τα κουπόνια σύνολο 145.
Ή σας παίρνω Ελληνικά με 10% απόδοση από την αγορά ομολόγων οπότε παίρνετε 150 και ότι αξίζουν τότε τα ομόλογα αλλά ακόμα και αν αξίζουν 0 πάλι κερδισμένοι θα είστε.
Καλά θα μου πείτε εμείς θα πληρώνουμε 10% επιτόκιο. Όχι εμείς θα πληρώνουμε το επιτόκιο της έκδοσης του ομολόγου στα 100 απλά για αυτούς που θα αγοράσουν το 100 πολύ φθηνότερα π.χ. 50 το επιτόκιο θα είναι 10%.
Εδώ θα σταματήσω αν και υπάρχουν πολλά να πει κανείς, γιατί αυτό που με ενδιαφέρει είναι απλά να θέσω το ζήτημα για προβληματισμό και συζήτηση.
Το μήνυμα είναι πως έχουμε πολλές περισσότερες επιλογές από αυτές που παρουσιάζονται και πως οφείλουμε να αρχίσουμε σήμερα και στο μέλλον κάνουμε τις δικές μας σκέψεις για ότι μας αφορά.
